Bao nhiêu tuổi thì nên chỉnh nha?
Đây là điều mà bố mẹ thường băn khoăn, khi thấy răng trẻ lệch lạc nhưng không biết khi nào nên cho con chỉnh răng.
7 tuổi liệu có quá sớm, 18 tuổi có phù hợp hay 40 tuổi có quá muộn?
Căn cứ trên đặc điểm bộ răng, quá trình thay răng và đặc điểm tăng trưởng, chỉnh nha có thể chia làm các giai đoạn như sau:
- Giai đoạn trẻ từ 3-6 tuổi
Đây là giai đoạn trẻ hoàn thiện bộ răng sữa và chuẩn bị thay các răng vĩnh viễn đầu tiên. Can thiệp chỉnh nha trong giai đoạn này chỉ mang tính chất dự phòng, đặc biệt việc phát hiện các thói quen xấu ở trẻ có nguy cơ gây lệch lạc răng mặt để có biệp pháp xử trí kịp thời như thói quen mút ngón tay, thói quen thở miệng, đẩy lưỡi….lả rất quan trọng. Các thói quen này nếu trẻ duy trì đến khi lớn sẽ dễ dẫn đến các sai lệch như cắn hở, cung hàm hẹp, chìa nhóm răng trước hàm trên…….
- Giai đoạn 7-12 tuổi
Giai đoạn này có 2 đặc điểm chính như sau:
– Đặc điểm thứ nhất: đây là giai đoạn bộ răng hỗn hợp, trẻ đã thay những răng vĩnh viễn đầu tiên cho đến khi hoàn tất quá trình thay răng, can thiệp trong giai đoạn này giúp tạo điều kiện cho các răng vĩnh viễn mọc lên thuận lợi và hài hòa nhất.
Ví dụ: trường hợp trẻ mất răng hàm sữa thứ hai sớm trong khi răng số 6( răng hàm vĩnh viễn đầu tiên) đã mọc lên, khi đó sẽ cần cân nhắc đến việc làm hàm giữ khoảng để tránh R6 di gần gây mất khoảng cho các răng phía trước mọc lên sau này dẫn đến răng mọc lệch lạc.
– Đặc điểm thứ 2: đây là giai đoạn trẻ bước vào quá trình tăng trưởng nhanh, đặc biệt giai đoạn đỉnh tăng trưởng(giai đoạn trẻ tăng trưởng nhanh và mạnh nhất) là thời điểm can thiệp điều chỉnh phát triển xương hàm cho hiệu quả nhất do đó giai đoạn này còn được gọi là giai đoạn vàng trong chỉnh nha. Quá trình tăng trưởng của trẻ được chia làm các giai đoạn dựa trên đánh giá tuổi xương, giai đoạn đỉnh tăng trưởng thường chỉ diễn ra trong khoảng từ 1-1,5 năm và không tương ứng với sự xuất hiện các dấu hiệu dậy thì ở trẻ( nữ có kinh nguyệt, nam thay đổi giọng nói, mọc ria mép…), không tương ứng tuổi cụ thể mà khác nhau ở từng người, để xác định được bác sẽ sẽ cần phân tích phim, phân tích xương. Do vậy với những trường hợp trẻ có các sai lệch như hô, móm, mặt lệch…..cha mẹ cần đưa trẻ đến khám sơm để phát hiện những sai lệch đó là nguyên nhân do xương hay do răng. Nếu là do xương thì có thể can thiệp điều chỉnh phát triẻn xương ở giai đoạn trước và trong đỉnh tăng trưởng để có kết quả tốt nhất. Trẻ đến muộn đã quá đỉnh tăng trưởng, can thiệp xương sẽ khó khăn hơn, hiệu quả kém hơn hoặc có thể không còn can thiệp xương được.
Thật buồn khi có nhiều bậc cha mẹ mặc dù chúng ta đã nhìn thấy sai lệch răng ở trẻ nhưng lại cho răng trẻ cần thay hết răng mới có thể chỉnh nha đươc, dẫn đến việc bỏ qua giai đoạn vàng này một cách vô vùng đáng tiếc.
- Giai đoạn 13-18 tuổi:
Giai đoạn này các răng vĩnh viễn đã mọc đầy đủ và có sự ăn khớp với nhau, tuy nhiên vì nhiều lý do mà các răng mọc không đều, chen chúc, ăn khớp không tốt. Lúc này chỉ định chỉnh nha cho trẻ thường là chỉnh nha toàn diện với mắc cài hoặc khay trong suốt, và là bước hoàn thiện bộ răng cho trẻ. Ơ lứa tuổi này trẻ thường khá hợp tác do đã có nhận thức rõ ràng, là tuổi phù hợp để niềng răng chi trẻ.
- Sau 18 tuổi-trưởng thành hoàn toàn:
Sau 18 tuổi gần như con người đã ngừng tăng trưởng hoàn toàn do vậy việc can thiệp xương là bất khả thi trừ các can thiệp phẫu thuật hàm mặt, ở giai đoạn này với những ca có sai lệch xương nặng thường sẽ được chỉ định kết hợp giữa chỉnh nha và phẫu thuật hàm mặt để đạt được hiệu quả tốt nhất. với những ca chỉ đơn thuần là sai lệch răng, ít có vấn đề về xương hàm thì việc chỉnh nha đem lại kết quả tốt về cả chức năng và thẩm mỹ, tuy nhiên sẽ kéo dài thời gian điều trị so với giai đoạn dưới 18 tuổi do mức độ can xi hoá của xương hàm cao, di chuyển răng chậm hơn và sẽ đòi hỏi nhiều khí cụ phức tạp hơn.
